زبان انگلیسی؛ دشوار ولی دست یافتنی

البته، هنوز هم زبان انگلیسی، یک درس نسبتاً دشوار برای بسیاری از داوطلبان محسوب می‌شود و علت آن هم این است که سؤالات این درس در سال های اخیر به سبک جدید و به صورت کم شدن مباحث حفظی و زیاد شدن مباحث مفهومی طرح می‌شود؛ از طرف دیگر، داوطلبان ذهنیت درستی نسبت به این درس ندارند و این درس را به صورت پیوسته در برنامه مطالعاتی خود قرار نمی دهند یا روش مطالعه درست و اصولی نسبت به این درس در پیش نمی‌گیرند. نکته دیگر اینکه زبان انگلیسی در دفترچه سؤالات دروس عمومی به عنوان آخرین درس می آید و مسایلی مانند کمبود وقت و ... می‌تواند بر میزان پاسخگویی داوطلب تاثیر گذارد.

قبل از اینکه به نحوه مطالعه این درس برای کنکور بپردازیم، لازم است شما عزیزان بدانید که از درس زبان در کنکور 25 سؤال مطرح می‌شود که 10 سؤال آن گرامر و واژگان، 10 سؤال آن درک مطلب و 5 سؤال آن مربوط به متن بسته یا متن «کلوز» است. اگر مباحث لغات و گرامر را مباحث حفظی و بقیه را مفهومی درنظر بگیریم، می‌بینیم که 40 درصد سؤالات از مباحث حفظی و بقیه از مباحث مفهومی، مهارتی، درک مطلب و احتمالاً خارج از مباحث کتاب طرح می‌شود؛ پس اگر قصد دارید که در کنکور، درصد خوبی در این درس کسب کنید، حتماً به این نکته دقت کرده و با توجه به توان خود به رفع ضعف‌ها یا تقویت پایه های خود در این درس بپردازید.

برای پاسخگویی به سؤالات انگلیسی در کنکور، شما داوطلبان عزیز باید دو رکن اساسی آن، یعنی لغات و گرامر را بخوبی و به‌طور صحیح مطالعه کنید. شما با مطالعه‌ صحیح و یادگیری اصولی این دو رکن، علاوه بر تضمین موفقیت در آزمون سراسری، برای تسلّط بر این زبان قدم بزرگی نیز برداشته‌اید. همچنین با توجه به اینکه دانستن معنی لغات و عبارات، لازمه‌ پاسخگویی به تمام سؤالات (چه سؤالات مربوط به لغات و چه سؤالات مربوط به گرامر) است و از طرف دیگر، قسمت اعظم سؤالات در مورد معنی لغات و عبارات (تقریباً 80 درصد سؤالات از معنی لغات و عبارات و 20% از گرامر است) است اهمیت مطالعه‌ لغات، بیشتر مشخص می‌شود.

 این بحث که در سؤالات کنکور، مخصوصاً برای بخش متون، لغاتی خارج از کتاب های درسی هم استفاده می‌شود مساله‌ای هست که خیلی از دانش‌آموزان را نگران می‌کند؛ ولی نگران آنها نباشید؛ زیرا برای پاسخ به آن سؤال‌ها، نیاز بسیار ناچیزی به مطالعه خارج از کتاب دارید؛ به علاوه اینکه اگر شما دامنه لغت خود را گسترش دهید، با لغت‌هایی که معنی آنها را می‌دانید، می‌توانید گاهی براحتی و گاهی به صورت احتمالی معنی برخی از لغاتی را که قبلاً ندیده‌اید، حدس بزنید.

حتماً از خود می‌پرسید که چگونه یادگیری خود در قسمت لغات انگلیسی را بالا برده و تقویت کنیم. سعی کنید که همزمان با شروع مطالعه‌ یک درس، کلمات را از همه‌ جای درس (تمرین‌ها، متن‌ها، زیرنویس‌ها، جدول‌ها و....) استخراج کنید و معنی آنها را با توجه به متن از فرهنگ لغت درآورید. راه‌های متفاوتی وجود دارد که شما بتوانید معنی یک لغت را مدت زمان بیشتری از حفظ داشته باشید. علاوه بر تکرار معانی لغات، شما می‌توانید آنها را در جدول‌هایی بنویسید که هر جدول، شامل گروهی از کلمات باشد که به نحوی در یک زمینه‌ دارای اشتراک باشند؛ مثلاً: کلمات هم‌شکل را در یک جدول بنویسید (bind، bond، bund، band، bound،  ...... یا bird، bread، braid، bride، breed و.....)، کلمات مترادف را در یک جدول بنویسید (mediate،intervene، interpose، reconsiliate، interfere و.....)، کلمات با یک پیشوند را در یک جدول بنویسید (degenerate، decompose، deflate، deviate و....)، کلمات با یک مضمون (theme) مانند جدول مربوط به میوه‌ها، جانوران، گیاهان، زمان‌ها، مکان‌ها و ... را در یک جدول بنویسید.

 سعی کنید که جدول خود را با سه ستون طراحی کنید که یک ستون مربوط به کلمه و یک ستون برای معنی فارسی باشد و در ستون دیگر نیز یک جمله بنویسید (بهتر است که جمله را خودتان بسازید و در غیر این ‌صورت، از کتاب یا دیکشنری استفاده کنید). برای اینکه دامنه لغت خوبی داشته باشید و بتوانید در کنکور به سؤالات بخوبی پاسخ دهید، به لغات پایانی درس اکتفا نکنید. در نوشتن لغات و معنی آنها خیلی وسواس به خرج ندهید و کلمات خیلی ساده را وارد جدول‌ نکنید. لازم نیست که هر جدول شامل تعداد کلمات زیادی باشد. کامل شدن این جدول‌ها به‌ صورت تدریجی و همراه با مطالعه‌ کتاب صورت می‌گیرد؛ مثلاً شما در درس یک، جدولی را ایجاد کرده‌اید که یک یا دو کلمه در آن قرار گرفته‌اند؛ اما در درس هشت یا نه، چند کلمه دیگر به آن اضافه می‌کنید. چون نمی‌توانید همه‌ لغات را در جدول‌ها قرار بدهید، باید یک جدول با عنوان «other words» یا «unsubjected words» نیز داشته باشید تا لغات مذکور را (که برای آنها وجه اشتراک پیدا نکرده‌اید) در آن بنویسید. نگران نباشید که لغات زیادی را در این جدول بنویسید. تنها به تکرار کلمات اکتفا نکنید. برای یادگیری عمیق کلمات، بین‌ آنها و مطالب موجود در حافظه‌ به نحوی ارتباط برقرار کنید. سعی کنید که کلمات را در قالب تصاویر، جملات، آهنگ‌ها، رفتارهای روزمره جالب و خنده دار و ... در حافظه ثبت کنید؛ مثلاً اگر می‌خواهید که معنی fig (انجیر) در ذهنتان ثبت شود، pig را تصور کنید که fig می‌خورد، و یا به فردی فکر کنید که chess بازی می‌کند و در همان حال cheese می‌خورد.

    پس از اتمام هر ساعت مطالعه‌ زبان (واژگان، گرامر و تست)، یک کلمه‌ را به‌عنوان کلمه‌ روز انتخاب کنید و آن‌ را در تقویمی (در همان روز) یادداشت کنید. سعی کنید که به این کلمه، کمی بیشتر از دیگر کلمه‌ها بها دهید و در مورد آن بیشتر فکر کنید. انتخاب کلمه‌ روز، کاملاً بستگی به سلیقه‌ شما دارد. فقط کلمه‌ای را انتخاب کنید که به دلایلی می‌خواهید آن کلمه را سریع‌تر یاد بگیرید یا اینکه مطمین شوید که برای مدت زیادی در ذهنتان خواهد ماند.

پس از مطالعه‌ چندین درس و تهیه‌ تعدادی از جدول‌ها (تقریباً 200 تا 300 کلمه)، ساعت مطالعه‌ مختص به واژگان را به سه بخش (طبق بخش زیر) تقسیم کنید:

1- در یک قسمت مانند قبل، کتاب را مطالعه و جدول‌ها را تهیه یا کامل کنید. فراموش نکنید که مرور جدول‌ها مهم‌ترین کاری است که شما می‌بایست برای ماندگاری و حفظ لغات در ذهنتان انجام دهید.

2- برای ماندگاری بیشتر و بهتر لغات می‌توانید از جعبه یادگیری «لایتنر» استفاده کنید. گرچه بسیاری از داوطلبان کنکور و دانش‌آموزان، یادگیری با این روش را وقت گیر می‌دانند، اما اگر به این شیوه عمل کنید، مطمین باشید که نتیجه بهتری خواهید گرفت.

3- در قسمت دیگر، تنها به خواندن متون انگلیسی بپردازید. هدف از این بخش، کسب تجربه به منظور خواندن سریع متون انگلیسی است. شما باید با وجود مشاهده‌ کلمات ناآشنا، مفهوم متن و جملات را درک کنید و حتی با توجه به معنی جملات و مفهوم کلی متن، معنی کلمات جدید را حدس بزنید.

یکی دیگر از بخش‌های زبان که می‌توانید با یادگیری آن در آزمون این درس نمره خوبی کسب کنید گرامر است. مفید‌ترین روش برای مطالعه و یادگیری گرامر، خواندن گرامر‌های ذکر شده در کتاب‌های درسی و نوشتن یک خلاصه‌ کلی از آنهاست. در این خلاصه‌برداری‌ها می‌توانید برای به‌ خاطر سپردن مؤثرتر، با استفاده از خلاقیت ذهنتان، جملات یا کلماتی را به ‌صورت رمزی ایجاد کنید که با به ‌خاطر آوردن این جملات و کلمات رمزی، گرامرهای مورد نظر را نیز به یاد بیاورید؛ مثلاً ترتیب قرار گرفتن صفات در جمله قبل از اسم را می‌توانید به این طریق به‌ خاطر بسپارید.

با این همه، تنها خواندن و خلاصه‌برداری کردن از گرامرها (حتی اگر به بهترین شکل انجام گیرد)، به هیچ‌ عنوان کافی نیست. شما باید برای درک و یادگیری عمیق گرامر‌ها تا می‌توانید تمرین‌های کتاب درسی (و کتاب‌های غیردرسی) را حل کنید. سعی کنید که جواب تمرین‌ها را در کتاب یادداشت نکنید تا بتوانید در مطالعات بعدی نیز خود را تست کنید.

برای هر هفته نیز یک گرامر را انتخاب کنید و سعی کنید که در طول هفته خوب آن را یاد بگیرید، با کمک آن جمله بسازید، در کتاب‌های درسی آن‌ را مطالعه کنید و در درک مطلب هایی که در آن هفته می‌خوانید به دنبال آن بگردید.

بخش دیگری از درس زبان انگلیسی که در کنکور از آن سؤال طرح می شود درک مطلب است. مهم‌ترین نکته در درک مطلب، به کارگیری هم زمان سرعت و دقت است. ممکن است که داوطلبی، دامنه لغت خیلی خوبی داشته باشد، اما در آزمون نتواند بخوبی به سؤالات درک مطلب پاسخ دهد؛ زیرا سرعت لازم برای خواندن متن و درک معنی اصلی آن را ندارد. در درک‌ مطلب‌ها ابتدا یک نگاه کلی (گذرا) در حد 1 تا 2 دقیقه به متن و سؤالات انداخته و سپس متن را بخوانید و سعی کنید که با توجه به نگاه گذرایی که به سؤالات انداخته‌اید، زیر نکات مهم آن را خط بکشید. در پاسخ‌دهی به سؤالات طرح شده از متن، ابتدا به سؤالات Vocabulary پاسخ دهید و سپس اگر سؤالی از ارجاع ضمیر وجود داشت به آن و بعد هم به سؤالات مفهومی که از ایده کلی متن پرسش‌ کرده‌اند، پاسخ دهید. اگر فکر می‌کنید در زمانی که دارید نمی‌توانید همه درک مطلب‌ها را این گونه پاسخ دهید، ابتدا به سراغ سؤالات لغات و ارجاع ضمیر درک مطلب‌ها بروید و بعد اگر وقت داشتید بقیه سؤالات را پاسخ دهید. دقت داشته باشید که برای پاسخ به سؤالات لغت درک مطلب ها شما نیازی به خواندن متن ندارید.

یکی از کارهای بسیار مهمی که باید در درس زبان انجام دهید، این است که با تست زنی در این درس، خود را محک بزنید. یکی از اهداف تمرین‌ تست‌زنی، شناخت نقاط ضعف و قوت است؛ یعنی اینکه شما متوجه شوید در کدام قسمت از سؤالات (گرامر، درک مطلب و.....) قوی و در کدام قسمت ضعیف هستید تا بعداً با توجه به آنها به سؤالات پاسخ دهید. برای این منظور در ابتدا تست زنی را به صورت تست‌های تمرینی و بدون در نظر گرفتن زمان انجام دهید؛ اما وقتی میزان مطالعه‌تان زیاد شد و به ایام پس از عید رسیدید، تست زنی سرعتی را در برنامه خود برای این درس قرار دهید. برای هر ساعت مطالعه‌ مختص تست‌زنی، یک آزمون انگلیسی تهیه کنید. در این زمینه می‌توانید از آزمون‌های مشابه کنکور یا آزمون‌های کنکورهای گذشته استفاده کنید (البته آزمون کنکورهای گذشته برای زمانی است که اکثر مطالب را مطالعه کرده‌اید). ضمناً هرگز از تست‌های طبقه‌بندی شده‌ موضوعی (مثلاً صد تست پشت سرهم در مورد ضمایر و....) استفاده نکنید. در هر آزمون این احساس را در خود ایجاد کنید که در جلسه‌ کنکور هستید؛ بنابراین، زمان را کنترل کنید. با پیشرفت مطالعه و تمرین باید زمان پاسخگویی به سؤالات کاهش یابد. در انتهای هر آزمون، نکات جدید گرامر و همچنین کلمات ناآشنا و جدید را که در هنگام مطالعه به آنها برنخورده یا به آنها توجه نکرده بودید مشخص و یادداشت کنید تا در ساعت مطالعه مختص واژگان یا گرامر، آنها را مطالعه کنید.

با توجه به نکاتی که در بالا به آن اشاره شد، به عنوان یک داوطلب، این شما هستید که می‌بایست به این نتیجه برسید و بدانید که بهترین شیوه مطالعه زبان در ایام آمادگی کنکور برای شما کدام شیوه است؛ زیرا این موضوع، یادگیری شما را آسان‌تر می‌کند؛ اما پیشنهاد ما این است که ابتدا گرامر هر درس را مطالعه کنید و سپس حدود 20 تست گرامر مربوط به آن را پاسخ دهید و اشکالات خود را بررسی و تحلیل کنید و سپس به سراغ Reading  درس بروید. پاراگراف اول را یک بار بخوانید و سعی کنید که معنی و مفهوم آن را دریابید و بعد از آن سعی کنید معنی کلماتی را که نمی‌دانید، با توجه به نشانه‌ها و روش‌های مختلف از خود متن حدس بزنید؛ البته انجام این کار درباره‌ تمام کلمات ممکن نیست. معنی کلماتی را که نمی‌توانید از متن دریافت کنید با مراجعه به یک فرهنگ واژگان فراگیرید. در حین مطالعه‌ هر پاراگراف نیز به ارتباط جملات، مرجع ضمایر و حتی گرامر آن درس یا درس‌های قبلی توجه فراوانی داشته باشید. همچنین بعد از مطالعه‌ هر پاراگراف سعی کنید که مفهوم و منظور اصلی آن پاراگراف را در یک یا دو جمله‌ انگلیسی یا فارسی خلاصه کنید و در پایان آن بنویسید. این کار نشان می‌دهد که آیا آن پاراگراف را درست فهمیده‌اید یا خیر؛ سپس به انجام تمرین‌های آن درس بپردازید و در تمام این مدت، یادداشت‌برداری از لغات سخت را فراموش نکنید و وقتی را برای حفظ کردن آنها در نظر بگیرید.

به این نکات نیز توجه کنید:

·        حتماً کلِ هر دو کتاب سوم و پیش‌دانشگاهی را با دقت بخوانید و لغت‌های مهم آنها رامشخص کنید و سپس مطالب مربوط به گرامر را از دو کتاب درآورید و در جایی جداگانه بنویسید و هر چندوقت یک بار، آنها را مرور کنید.

·        برای حفظ لغات باید به طور کامل هر جمله را بخوانید و آن را معنی کنید و معنایکلمه‌ مورد نظر را در جمله حدس زده یا پیدا کنید و بعد با مراجعه به معنی درس،پاسخ خود را بررسی کنید

·        تمام بخش های کتاب زبان از جمله لغات، متن‌ها، صورت و پاسخ تمرین ها و ... را باید بخوانید و لغاتش را درآورید؛ نه اینکه به لغات آخر هر درس اکتفا کنید.